به گزارش نسل بیدار ، زالودرمانی طبی است که در صورت استفاده صحیح و اصولی می تواند در طب سنتی به اصطلاح معجزه کند. چرا که زالو خون کثیف را از عمق بدن بیرون کشانده و برای افراد بسیار سودمند است. در این زمینه با استاد سید محمد موسوی، مدرس، درمانگر، محقق و عضو هیات جامع طب ایرانی اسلامی که جزو تلاشگرانی است که موفق شدند تا طب ایرانی را وارد حوزه سلامت کشور نمایند، به گفت و‌گویی پرداختیم.

زالو چیست و این عمل به چه صورت انجام می شود؟
زالوها کرم‌های حلقوی هستند که به کرم‌های خاکی شباهت دارند اما از لحاظ آناتومی بسیار متفاوت هستند، بدن زالوها به ۳۴ بخش تقسیم می‌شود، با مکنده‌های قوی که در قسمت جلودهان و در قسمت عقب قرار دارد. برخی زالوها فک یا دندان ندارند به جای آن برآمدگی سوزن مانندی به نام خرطوم دارند که آن را وارد بدن میزبان کرده و خون را مکیده و آنزیم ضد لخته در بدن میزبان تزریق می‌کنند.
زالوها برای هضم خون یک نوع باکتری ترشح می‌کنند که همین باکتری موجب از بین رفتن سایر باکتری‌ها می‌شود، در نتیجه از فاسد شدن خون مکیده شده جلوگیری می‌کنند.

درطب سنتى ایرانیان زالودرمانی از چه جایگاهی برخوردار بود؟
در طب قدیم زالو در کوچه و بازار به فروش می‌رسیده و تا حدود سی‌سال قبل، همه می‌دانستند که برای علاج زخم چرکین و دمل بهترین درمان زالو اندازی است یا برای پیشگیری از فساد دهان و لثه و داشتن دندان‌های محکم باید بناگوش را زالو گذاشت.
مخبرالسلطنه در کتاب خاطرات و خطرات حکایتی جالب نقل می‌کند: «جهانگیرخان وزیر صنایع دچار قانقریا شد و دکتر تولوزان فرانسوی، پزشک مخصوص دربار دستور به قطع پای ایشان داد. آشنایان جهانگیرخان با قطع پا مخالفت ورزیده و میرزاحسن‌خان جراح‌باشی محله را به عیادت جهانگیرخان آوردند. او پس از معاینه گفت به من یازده روز فرصت دهید تا این پا را معالجه کنم. میرزاحسن در سه نوبت زالوی زیادی به پای بیمار انداخت و پس از یازده روز از تولوزان فرانسوی دعوت کردند که پا را ملاحظه کند. تولوزان وقتی پا را دید، بهبود آن را تأیید کرد و از اینکه قبلاً به میرزاحسن ناسزا گفته بود معذرت خواهی کرد و دویست تومان به میرزاحسن داد.
زالواندازی جزو سنت‌های درمانی پذیرفته شده و به همان معروفیت و مقبولیت حجامت و فصد(رگ‌زنی) بین توده‌های مردم رواج داشت، این حیوان یک گرمی به ظاهر مشمئز کننده طی سالیان دراز بیماری‌های صعب‌العلاجی را به راحتی درمان می‌کرد و بیماران را از صرف هزینه‌های گزاف، بریده شدن از اندام‌ها، بد شکل شدن پوست، فلج شدن ناشی از سکته مغزی و . . . نجات می‌داد.
حکیم جرجانی معتقد بود بهترین زالو، زالوی موجود در آب‌های پاکیزه است و شکل او باید همانند دم موش باشد و شکم او سرخ و پشت او سبز و سرش کوچک باشد و او نیز معتقد است منفعت زالو بیشتر در بیماری‌های پوستی مانند ریش بلخی، قوبا، سعفه و …است
شیخ‌ الرئیس بوعلى ‌سینا نیز پیرامون زالو چنین نظر داده است: از زالوهایی که کرک‌ریز و نرم دارند یا لاجوردی رنگ هستند پرهیز کنید زیرا دچار غشی، خونریزی، تب، سستی و قرحه‌های بدخیم خواهید شد. از زالویی استفاده شود که در آب‌های خزه‌دار که محل زیست قورباغه‌هاست نمو کرده و نه زالویی که در آب‌های گل‌آلود سیاه بوده است. زالو بهتر از «حجامت» خون تباه را از عمق بدن بیرون می‌کشد. زالو را ابتدا سرازیر نگهدارید تا استفراغ کند و محتویات شکمش بیرون آید سپس اندکی خون بره به او بدهید. سپس مواد چسبنده و کثیف بدن او را با بوراکس پاک کنید و بدانید که استفاده از مواد صابونی عطردار مضر است.
و در ادامه گفته: جایی را که می‌خواهید زالو بگذارید با دست مالش دهید تا سرخ شود. اگر جای زالو انداختن را با گل سرشور یا خون اندود کنند زالو بهتر می‌چسبد. بهتر آن است که پس از جدا شدن زالو، محل گزش او را حجامت برنهید تا احیاناً اگر آزاری و عفونتی براثر نیش زالو عارض شده، از بین برود اگر پس از زالو اندازی خون بند نمی‌آید مازوج سوخته، نوره، خاکستر یا سوده نرم یا پودر باقلا و زردچوبه استعمال شود. زالو اندازی برای بیماری‌های پوست از قبیل جوش‌ها، دمل‌ها، لکه‌های سیاه و نقطه‌های سیاه و سپید و . . . مفید است.

از استفاده آن در دنیای پزشکی برایمان بگویید؟
زالودرمانی سابقه چند هزار ساله دارد و در قرون قبل از میلاد حضرت مسیح(ع) به کار گرفته می‌شد و توسط ایرانی‌ها به اوج پیشرفت و کارایی رسید. ایرانیان نسبت به سایر ملل در این رشته تلاش‌های جدی‌تری کردند اما اکنون کشورهای غربی در حال سرقت این علوم هستند و این در حالی است که تا مدتی پیش مسوولان پزشکی ما در خواب بسر م
بطورکلی زالو از ۲۵۰۰ سال قبل در هند، یونان، روم، ایران و سپس در اروپا مورد استفاده پزشکی داشته است و در قرن نوزدهم از این جانور کوچک براى درمان هر دردى از جمله سردرد، تب، زخم‌هاى عفونى شده، دمل و آبسه، ورم‌ها، هموروئید و . . . استفاده می‌شده است.

کاربرد زالوچیست؟
زالو به صورت خشک و پودر شده در ترکیبات دارویی طب سنتی به کار می‌رود وبه صورت خوردن، آشامیدن و روغن‌های مالشی و ضمادات کاربرد دارد. به طوری که عملکرد آن در علاج سرعت انزال، عدم نعوظ و سستی و کوچکی آلت تناسلی به اثبات رسیده است.

درباره نحوه استفاده از زالو توضیح ‌می‌دهد؟
اولا زالوها باید به گونه‌ای انتخاب شوند که هرگز قبلاً خون نخورده باشند و پس از مکیدن خون بیمار کشته شده و به این ترتیب یک بار برای همیشه مورد استفاده قرار گیرند. زالوها پس از سیر شدن از خون در نمک افتاده و از میان می‌روند. زالوها هنگام از بین رفتن در نمک خون مصرف شده را باز پس می‌دهند و پزشک از مشاهده آن می‌تواند به نوع بیماری و شدت و ضعف آن پی ببرد. میزان اخلاط اضافی صفرا و سودا و بلغم موجود در خون باز پس داده شده راهگشای مناسبی است تا پزشک بتواند داروهای مکمل گیاهی را به خوبی تنظیم نموده و بهبودی بیمار را تسریع بخشد. در ضمن باید توجه داشت که زالوها قبل از مصرف باید چندین بار در آب زلال و پـاک شستشو شوند اما باید از اضافه کردن هر نوع مواد افزودنی ضدعفونی کننده در آبی که با آن زالو شستشو داده می‌شود، پرهیز شود.
برای آنکه زالوها به خوبی و به سرعت به بدن انسان بچسبند نیاز به استفاده از هیچ چیز دیگر مثلاً خون گوسفند و آب قند و امثال آن نیست، بهترین راه تنها آب داغ است که جوشیده و عاری از میکروب شده باشد که داغ داغ روی محل مورد نظرریخته شود یا اینکه محل مورد نظردر آب داغ فرو برده شود آنگاه زالوها را به آن می‌چسبانیم تا گرما باعث انتشار بوی خون شده و زالو احساس کند که به طعمه خود رسیده است و در این هنگام زالو به سرعت نیش خود را به کار می‌اندازد و عمل مکیدن خون را شروع می‌کند . در ضمن اگر زالو را با آب سرد بشوییم اما محل مورد نظر را با آب داغ گرم کنیم این تفاوت درجه حرارت اشتهای زالو را تحریک کرده و عمل مکیدن خون با سرعت بیشتری شروع خواهد شد.

استاد آیا زالوها قادر به انتقال بیماری به انسان هستند؟
خیر! نباید تصور کنید که زالوها از درون جسم خویش بیماری‌هایی را به انسان منتقل می‌کنند. چرا که سیستم ایمنی این مخلوق عجیب خداوند ویروس‌ها و میکروب‌ها را در درون خود نابود می‌سازد. گرچه این موضوع بر اساس تجربه طولانی ما به اثبات رسیده و متون طبی قدیم نیز تأکید دارد که زالو ناقل هیچ بیماری به انسان نیست اما اخیراً در یکی از مقالات منتشره در اینترنت خواندم که زالو یک نوع باکتری برای هضم خون در درون خود ترشح می‌کند که سایر باکتری‌ها را از میان می‌برد.

استفاده از زالوبرای بیماران چگونه است؟
وقتی زالو به بدن انسان می‌چسبد سوزش نسبتاً شدیدی ایجاد می‌کند که چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد ولی جالب است بدانید که پس از آن ماده مترشحه از دهان زالو سوزش را از میان برده و بیمار به راحتی ناظر مکیدن خون خویش است، بدون آنکه درد و سوزشی احساس نماید.

این حقیقت دارد که زالو در برخی جاها از شخصی به شخص دیگر انداخته می شود؟
معمولا زالوها پس از سیر شدن از خون به خودی خود از بدن میزبان جدا می‌شوند و آرام به گوشه‌ای خزیده و تا هفته‌ها بعد از آن قادر به خوردن خون نیستند. و در واقع این ادعا که زالو پس از خون خوردن از شخصی به شخص دیگر انداخته می‌شود شایعه‌ای بیش نیست. زالو تا هفته‌ها بعد از خوردن خون به استراحت می‌پردازد تا خون بلعیده شده را هضم کند سپس به دنبال تولید مثل خواهد رفت.

آیا پس از جداسازی زالوها از بدن بیمار خونریزی تداوم دارد؟
پس از سیر شدن و جدا شدن زالوها از بدن تا چند ساعت محل نیش زالو خونریزی می‌کند و بعضی از مردم از این خونریزی می‌ترسند و تلاش می‌کنند جلوی آن را بگیرند اما این ترس تا حدودی بی مورد است، بهتر است بگذارند خونریزی به خودی خود بند آید، معمولاً حدود ۴ تا ۸ ساعت نم نم خونریزی ادامه دارد. در واقع مکـانیسم ضد انعقادی آب دهان زالو به خاطر داشتن ماده‌ای به نام هیرودین به گونه‌ای است که مانع ایجاد لخته روی زخم می‌شود. این ماده ضد انعقاد دیواره رگ‌ها و مویرگ‌ها را می‌شوید و ناچار باید از همان محل نیش خارج شود. تا زمانی که این ماده در خون انسان وجود دارد خونریزی بند نخواهد آمد و بهتر است بیمار تا زمانی که خونریزی ادامه دارد به استراحت بپردازد و سرپا نایستد و مایعات و آب میوه‌های فراوان بخورد. اما در هر صورت اگر بخواهید پس از سیر شدن زالو خونریزی را بند بیاورید بسیار ساده است. مقداری زردچوبه یا آرد باقلا یا پوست انار یا مازوی پودر شده یا اسفرزه به صورت بو داده و پودر شده روی زخم بریزید و روی آن را با باند محکم ببندید. معمولاً بعد از نیم تا یک ساعت خونریزی بند می‌آید. امّا همانطور که گفتیم بهتر است مانع خونریزی نشوید مگر در مواردی که خونریزی به تشخیص پزشک به صلاح بیمار نباشد که در اکثر موارد چنین چیزی پیش نمی‌آید.

ممکن است به اصولی که باید بیمار در موقع زالودرمانی رعایت کند، اشاره کنید؟
هیچگاه نباید بیمار با شکم خالی مبادرت به زالودرمانی کند و بهتر است حتی هنگام خونگیری از شربت‌ها و آب میوه‌های تازه استفاده کند تا احتمال ضعف به حداقل برسد. بیمار هنگام زالودرمانی بهتر است روی تخت بنشیند و یا دراز بکشد. البته برای انداختن زالو پشت گوش نیاز به دراز کشیدن نیست اما هنگام خونگیری از پا یا دست بهتر است بیمار روی تخت دراز بکشد و یا حداقل روی تخت بنشیند تا در صورت لزوم فوراً دراز بکشد. البته این دستورات جنبه احتیاطی دارد و مشکلی به وجود نمی‌آید، چرا که پزشک توان بیمار را هنگام خونگیری در نظر می‌گیرد. در هر حال چنانچه خونگیری ضعف و سرگیجه ایجاد شود، بیمار باید سریعاً دراز بکشد و پاها را بالا نگهداشته و سر را روی زمین قرار دهد این کار موجب هجوم خون به سمت مغز شده و ضعف از بین می‌رود و تن بیمار خیس عرق می‌شود که این عرق کردن نشانه از بین رفتن ضعف است ودر این مواقع باید به خوردن شربت‌هایی مانند شربت زعفران و شربت گلاب و بیدمشک و امثال آن مبادرت ورزد.
به علاوه باید بخاطر سپرد کسانی که پس از زالودرمانی از غذاهای بسیار مقوی و سنگین مانند دل و جگر و قلوه استفاده می‌کنند ضرر می‌بینند. چون این مواد اگرچه بسیار مقوی هستند اما مولد خون کثیف و غلیظ است و اثر زالودرمانی را به شدت کاهش می‌دهند.

منبع : ایمنا